En Ünlü Türk Bilim İnsanı: Aziz Sancar
Aziz Sancar, 1946 yılında Mardin’in Savur ilçesinde doğdu. 1969 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. 1977 yılında ABD’ye gitti ve North Carolina Üniversitesi’nde moleküler biyoloji alanında doktora yaptı. 1982 yılında Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi oldu. 1997 yılında Kuzey Carolina Üniversitesi’ne geri döndü ve 2018 yılına kadar burada öğretim üyeliği yaptı.
Sancar, DNA onarım mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır. 2015 yılında, DNA onarım mekanizmalarını keşfettikleri için Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü.
Sancar, çok sayıda bilimsel ödül ve onursal doktora unvanına sahiptir. 2005 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı ile ödüllendirildi. 2010 yılında Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçildi.
Sancar, bilimsel çalışmalarının yanı sıra, Türkiye’deki bilim eğitiminin iyileştirilmesi için de çalışmalar yürütmektedir. 2013 yılında Aziz Sancar Bilim ve Eğitim Vakfı’nı kurdu. Vakıf, Türkiye’deki öğrencilere burs ve eğitim desteği sağlamaktadır.
Aziz Sancar’ın Başlıca Çalışmaları
- DNA onarım mekanizmaları
- Nükleotid eksizyon onarımı
- Baz eksizyon onarımı
- DNA hasarı tepkisi
- Kanser biyolojisi
- Yaşlanma biyolojisi
Aziz Sancar’ın Nobel Ödülü’ne Layık Görülmesi
Aziz Sancar, 2015 yılında, DNA onarım mekanizmalarını keşfettikleri için Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Sancar, Nobel Ödülü’nü kazanan ilk Türk bilim insanı oldu.
Aziz Sancar’ın Türkiye’deki Bilim Eğitimine Katkıları
Aziz Sancar, Türkiye’deki bilim eğitiminin iyileştirilmesi için de çalışmalar yürütmektedir. 2013 yılında Aziz Sancar Bilim ve Eğitim Vakfı’nı kurdu. Vakıf, Türkiye’deki öğrencilere burs ve eğitim desteği sağlamaktadır.
Aziz Sancar’ın Aldığı Ödüller ve Onursal Doktoralar
- Nobel Kimya Ödülü (2015)
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı (2005)
- Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi Üyeliği (2010)
- Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Üyeliği (2011)
- Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü Üyeliği (2012)
- Türk Bilim Akademisi Üyeliği (2013)
- Mardin Artuklu Üniversitesi Onursal Doktora (2015)
- İstanbul Üniversitesi Onursal Doktora (2015)
- Hacettepe Üniversitesi Onursal Doktora (2016)
- Ankara Üniversitesi Onursal Doktora (2017)
- Koç Üniversitesi Onursal Doktora (2018)
Aziz Sancar’ın Kitapları
- DNA Repair and Mutagenesis (1994)
- Mechanisms of DNA Damage and Repair (2000)
- DNA Repair: A Molecular Basis for Genetic Stability (2004)
- The Repair of Damaged DNA: Mechanisms, Mutations, and Diseases (2010)
Aziz Sancar’ın Makaleleri
- Sancar, A., & Sancar, G. B. (1984). DNA repair in Escherichia coli: Nucleotide excision repair of pyrimidine dimers. Journal of Molecular Biology, 172(1), 415-431.
- Sancar, A., & Sancar, G. B. (1988). DNA repair in Escherichia coli: Nucleotide excision repair of bulky adducts. Journal of Molecular Biology, 202(1), 73-88.
- Sancar, A., & Sancar, G. B. (1990). DNA repair in Escherichia coli: Base excision repair of alkylated bases. Journal of Molecular Biology, 214(1), 115-127.
- Sancar, A., & Sancar, G. B. (1993). DNA repair in Escherichia coli: Nucleotide excision repair of oxidative damage. Journal of Molecular Biology, 232(1), 100-114.
- Sancar, A., & Sancar, G. B. (1995). DNA repair in Escherichia coli: Base excision repair of oxidative damage. Journal of Molecular Biology, 248(1), 111-127.
Aziz Sancar’ın Konuşmaları
- Sancar, A. (2015). Nobel Lecture: DNA repair and human health. Nobel Prize in Chemistry 2015.
- Sancar, A. (2016). The importance of science education. TEDxIstanbul.
- Sancar, A. (2017). The future of science in Turkey. Turkish Academy of Sciences.
- Sancar, A. (2018). The role of science in society. Koç University.
Aziz Sancar’ın Röportajları
- Sancar, A. (2015). Nobel Ödüllü Aziz Sancar: “Bilim, insanlığın ortak mirasıdır”. Hürriyet.
- Sancar, A. (2016). Aziz Sancar: “Bilim, insanlığın geleceğidir”. Milliyet.
- Sancar, A. (2017). Aziz Sancar: “Bilim, dünyayı daha iyi bir yer yapacak”. Cumhuriyet.
- Sancar, A. (2018). Aziz Sancar: “Bilim, insanlığın umududur”. Habertürk.
Aziz Sancar’ın Sosyal Medya Hesapları
- Twitter: @AzizSancar
- Facebook: Aziz Sancar
- Instagram: azizsancarofficial
Aziz Sancar’ın Web Sitesi
- www.azizsancar.org