Ülkemizde Nesli Tükenen Canlılar

Türkiye’de Nesli Tükenmekte Olan Canlılar

Türkiye, zengin biyolojik çeşitliliğiyle tanınan bir ülkedir. Ancak, insan faaliyetleri ve çevresel bozulma nedeniyle birçok türün nesli tükenme tehdidi altındadır. Bu makale, Türkiye’de nesli tükenmekte olan canlıları, onları tehdit eden faktörleri ve korunmaları için alınan önlemleri inceleyecektir.

Nesli Tükenmekte Olan Canlıların Tanımı

Nesli tükenmekte olan canlılar, popülasyonlarının azalması ve yok olma riskiyle karşı karşıya olan türlerdir. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), nesli tükenmekte olan canlıları üç kategoriye ayırmaktadır:

Kritik Tehlike Altında (CR): Yok olma riski son derece yüksek olan türler.
Tehlike Altında (EN): Yok olma riski yüksek olan türler.
Hassas (VU): Yok olma riski orta düzeyde olan türler.

Türkiye’de Nesli Tükenmekte Olan Canlılar

Türkiye’de IUCN tarafından nesli tükenmekte olan olarak sınıflandırılan çok sayıda canlı türü bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Memeliler:

Anadolu Parsı (Panthera pardus tulliana)
Akdeniz Foku (Monachus monachus)
Van Kedisi (Vanus cattus)
Anadolu Leoparı (Panthera pardus orientalis)
İran Geyiği (Cervus elaphus maral)

Kuşlar:

Kelaynak (Geronticus eremita)
Küçük Karabatak (Phalacrocorax pygmaeus)
Akbaşlı Deniz Kartalı (Haliaeetus albicilla)
İmparator Kartalı (Aquila heliaca)
Kara Leylek (Ciconia nigra)

Sürüngenler:

Akdeniz Kaplumbağası (Testudo graeca)
Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas)
Anadolu Kertenkelesi (Lacerta anatolicae)
Anadolu Engereği (Vipera anatolica)
Anadolu Yılanı (Elaphe sauromates)

Amfibiler:

Anadolu Semenderi (Lyciasalamandra antalyana)
Beyşehir Kurbağası (Pelophylax caralitanus)
Göl Kurbağası (Rana ridibunda)
Anadolu Kurbağası (Rana macrocnemis)
Yeşil Kurbağa (Pelophylax esculentus)

Balıklar:

Mersin Balığı (Acipenser sturio)
Çipura (Sparus aurata)
Levrek (Dicentrarchus labrax)
Hamsi (Engraulis encrasicolus)
Palamut (Sarda sarda)

Nesli Tükenmekte Olan Canlıları Tehdit Eden Faktörler

Türkiye’de nesli tükenmekte olan canlıları tehdit eden başlıca faktörler şunlardır:

Habitat kaybı ve bozulması: Kentsel gelişim, tarım ve madencilik gibi insan faaliyetleri, canlıların yaşam alanlarını yok etmekte veya bozmaktadır.
Aşırı avlanma ve balıkçılık: Bazı türler, yiyecek, kürk veya diğer ticari amaçlar için aşırı avlanmaktadır.
Kirlilik: Endüstriyel atıklar, tarımsal gübreler ve plastik atıklar, canlıların yaşam alanlarını kirleterek sağlıklarını ve üreme başarılarını etkilemektedir.
İklim değişikliği: İklim değişikliği, sıcaklık ve yağış modellerini değiştirerek canlıların yaşam alanlarını ve besin kaynaklarını etkilemektedir.
İstilacı türler: İstilacı türler, yerli türlerle rekabet ederek veya onları avlayarak nesillerini tüketebilir.

Koruma Önlemleri

Türkiye’de nesli tükenmekte olan canlıları korumak için çeşitli önlemler alınmaktadır. Bunlar şunları içerir:

Korunan alanlar: Milli parklar, doğal yaşam alanları ve diğer korunan alanlar, canlıların yaşam alanlarını korumak için oluşturulmuştur.
Yasal koruma: Nesli tükenmekte olan türler, avlanma ve ticaret gibi faaliyetlerden yasal olarak korunmaktadır.
Tür kurtarma programları: Bazı türler, esaret altında üretilip daha sonra doğal ortamlarına salınarak kurtarma programlarıyla korunmaktadır.
Eğitim ve farkındalık: Nesli tükenmekte olan canlılar ve onları tehdit eden faktörler hakkında kamuoyunu eğitmek, koruma çabalarını desteklemek için çok önemlidir.
Uluslararası işbirliği: Türkiye, nesli tükenmekte olan canlıların korunması için diğer ülkelerle işbirliği yapmaktadır.

Faydalı Kaynaklar

Sonuç

Türkiye’de nesli tükenmekte olan canlılar, ülkenin zengin biyolojik çeşitliliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. İnsan faaliyetleri ve çevresel bozulma, bu türleri yok olma riskiyle karşı karşıya bırakmıştır. Nesli tükenmekte olan canlıları korumak için habitatlarını korumak, aşırı avlanmayı önlemek, kirliliği azaltmak ve iklim değişikliğine uyum sağlamak gibi önlemler almak çok önemlidir. Bu türlerin korunması, gelecek nesiller için sağlıklı ve çeşitli bir ekosistemin korunmasına yardımcı olacaktır.