Skolastisizm: Orta Çağ Felsefesinin Zirvesi
Giriş
Skolastisizm, Orta Çağ’da Avrupa’da gelişen ve 11. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar süren felsefi ve teolojik bir akımdı. “Okul” anlamına gelen Latince “schola” kelimesinden türetilen skolastisizm, ortaçağ üniversitelerinde ve manastır okullarında öğretilen felsefi ve teolojik sistemleri ifade eder.
Skolastisizmin Kökenleri ve Gelişimi
Skolastisizm, antik Yunan felsefesi ve Roma hukuku ile Hıristiyan teolojisinin sentezinden doğdu. 11. yüzyılda, Aristoteles’in eserlerinin Arapça’dan Latince’ye çevrilmesi, skolastik düşüncenin gelişmesinde önemli bir rol oynadı. Aristoteles’in mantık, fizik ve metafizik alanındaki fikirleri, skolastik filozoflar tarafından Hıristiyan inancını rasyonel olarak açıklamada kullanıldı.
Skolastik Yöntem
Skolastisizm, karakteristik bir yöntemle tanımlanır. Bu yöntem, metinlerin dikkatli bir şekilde incelenmesini, mantıksal argümantasyonun kullanımını ve otoriteye başvurmayı içerir. Skolastik filozoflar, genellikle “soru” veya “tartışma” olarak adlandırılan metinler yazdılar ve burada belirli bir teolojik veya felsefi sorunu ele aldılar. Bu metinler, karşıt görüşleri sunarak ve mantıksal argümanlarla destekleyerek, sorunun kapsamlı bir şekilde incelenmesini sağladı.
Önemli Skolastik Filozoflar
Skolastisizm, Orta Çağ boyunca birçok önemli filozofu ortaya çıkardı. En ünlü skolastik filozoflardan bazıları şunlardır:
- Anselm of Canterbury (1033-1109): “Ontolojik Argüman” olarak bilinen, Tanrı’nın varlığını kanıtlamaya çalışan bir argüman geliştirdi.
- Peter Abelard (1079-1142): Mantık ve teoloji alanında önemli katkılarda bulundu ve “Sic et Non” adlı eserinde karşıt görüşleri sunarak skolastik yöntemin gelişimine yardımcı oldu.
- Thomas Aquinas (1225-1274): Skolastisizmin en önemli figürlerinden biriydi ve Aristoteles’in fikirlerini Hıristiyan teolojisiyle uzlaştırmaya çalıştı.
- Duns Scotus (1265-1308): Aquinas’ın fikirlerine meydan okudu ve voluntarizmi, yani iradenin akıldan üstün olduğunu savundu.
- William of Ockham (1285-1347): Ockhamizm olarak bilinen felsefi bir akımın kurucusu oldu ve “Ockham’ın Kırpığı” olarak bilinen, en basit açıklamanın her zaman doğru olduğunu savunan bir ilke geliştirdi.
Skolastisizmin Etkisi
Skolastisizm, Orta Çağ’da Avrupa düşüncesi üzerinde derin bir etkiye sahipti. Skolastik yöntem, mantıksal düşünce ve rasyonel argümantasyonun gelişimine katkıda bulundu. Skolastik filozoflar, teoloji, felsefe, bilim ve hukuk alanlarında önemli ilerlemeler kaydettiler.
Skolastisizmin etkisi, Rönesans ve Aydınlanma dönemlerine kadar uzanır. Skolastik yöntem, modern bilimsel yöntemin gelişimine yardımcı oldu ve skolastik filozofların fikirleri, felsefe ve teoloji alanlarında günümüzde de tartışılmaya devam etmektedir.
İlgili Kaynaklar
-
Stanford Felsefe Ansiklopedisi: Skolastisizm
https://plato.stanford.edu/entries/medieval-scholasticism/ -
Katolik Ansiklopedisi: Skolastisizm
https://www.newadvent.org/cathen/13464a.htm -
Skolastisizm Üzerine Çevrimiçi Kaynaklar
https://www.iep.utm.edu/scholasticism/ -
Skolastisizm Üzerine Kitaplar
- The Cambridge Companion to Medieval Philosophy (Robert Pasnau, ed.)
- The Oxford Handbook of Medieval Philosophy (John Marenbon, ed.)
- Medieval Philosophy: An Introduction (John Marenbon)